Ir al contenido
Fondos europeos.

Nekazaritza Politika Bateratua

EBko nekazaritza-politika bateratuak nekazaritza- eta abeltzaintza-eragileak eta landa-eremuen garapena babesten ditu

Nekazaritza Politika Erkidea (NPB) EBren politika da, eta estatu kideetako nekazaritza-sektoreari eta landa-inguruneari zuzenduta dago batez ere, erronka eta premiei aurre egiten laguntzeko, eta, aldi berean, Batasuneko herritarrei kalitatezko elikagaiak eta eskuragarriak ematen laguntzeko.

Gaur egun, nekazaritza modernoa, lehiakorra, erresilientea eta dibertsifikatua sustatzeko balio du NPBk, ingurumen- eta klima-konpromisoak betetzen laguntzeko eta epe luzerako elikagaien segurtasuna bermatzeko. Gainera, laguntza handia ematen die nekazariei, eta arrazoizko bizi-maila ematen saiatzen da. NPBk, nekazaritzako elikagaien sistemarentzat ez ezik, kontsumitzaileentzat eta, oro har, gizartearentzat ere baditu onurak:

  1. Kontsumitzaileen eskakizunen araberako elikagai-hornidura
  2. Ingurumenaren kontserbazioa eta klima-aldaketaren aurkako borroka
  3. Landa-ingurunean biztanleria finkatzea eta enplegua sortzea
  4. Nekazaritzako elikagaien sisteman lana zuzenean eta zeharka sortzea

Gainera, NPBk Europako Itun Berdean 2030ean ezarritako helburuak lortzen lagunduko du, EBko ekonomiaren eraldaketa sustatzen dutenak, modernoa, baliabideen erabilera eraginkorra eta lehiakorra izan dadin. Horretarako, 2050ean berotegi-efektuko gas-isuri garbiak sortzeari utzi nahi zaio, hazkunde ekonomikoa baliabideen erabileratik bereizi nahi da, eta hori guztia pertsonak eta tokiak atzean gelditu gabe lortu nahi da. Beste ekimen garrantzitsu batzuei ere laguntzen die, hala nola, Granjaren Mahairako Estrategiari edo 2030eko Aniztasunari buruzko EBren Estrategiari.

Nekazaritza Politika Bateratua (NPB) estatu kideetako nekazaritza-sektoreari eta landa-inguruneari zuzendutako EBko politika da. NPBrekin nekazari eta abeltzainei beren erronka eta premiei aurre egiten laguntzen zaie, eta, aldi berean, Batasuneko herritarrei kalitatezko elikagaiak eta eskuragarriak ematen laguntzen zaie.

Nekazaritza-politikaren aldeko Europako funtsak

Erkidegoko araudiaren arabera, NPBren finantzaketa bi funtsen bidez egiten da:

NPBren helburuen arabera, LGENFren eta FEAGAren laguntzaren xedea izango da nekazaritzaren, elikagaien eta landa-eremuen garapen iraunkorra hobetzen jarraitzea, eta, horrez gain, hiru helburu orokor lortzen laguntzea:

  1. nekazaritzako sektore adimentsua, lehiakorra, erresilientea eta dibertsifikatua sustatzea, epe luzera elikagaien segurtasuna bermatzeko;
  2. ingurumenaren babesa, biodibertsitatea barne, eta klimaren aldeko ekintza babestea eta indartzea, eta Batasunaren ingurumen- eta klima-helburuak lortzen laguntzea, besteak beste, Parisko Akordioari jarraiki hartutako konpromisoak; eta
  3. landa-eremuetako sare sozioekonomikoa indartzea.

Helburu orokor horiek lortzeko, helburu espezifiko batzuk (HE) izango dira, eta horien inguruan egituratuko dira estatu kideetako NPBren plan estrategikoak:

  1. 1HE

    Europar Batasun osoan nekazaritzako ustiategien errenta bideragarria eta erresilientzia babestea, elikagaien segurtasuna hobetzeko.

  2. 2. HE

    Merkaturako orientazioa hobetzea eta lehiakortasuna handitzea.

  3. 3HE

    Nekazarien posizioa hobetzea balio-katean.

  4. 4HE

    Klima-aldaketa arintzen, haren ondorioetara egokitzen eta energia jasangarria lortzen laguntzea.

  5. 0. HE

    Garapen iraunkorra eta baliabide naturalen kudeaketa eraginkorra sustatzea, hala nola, urarena, lurzoruarena eta airearena.

  6. 6. HE

    Biodibertsitatea babesten laguntzea, zerbitzu ekosistemikoak sustatzea eta habitatak eta paisaiak kontserbatzea.

  7. 7HE

    Nekazari gazteak eta nekazari berriak erakartzea eta babestea, eta landa-eremuetan enpresa-garapen iraunkorra erraztea.

  8. 8HE

    Landa-eremuetan enplegua, hazkundea, gizarteratzea eta tokiko garapena sustatzea, bioekonomia eta basogintza iraunkorra barne.

  9. 9. HE

    Elikaduraren eta osasunaren inguruko gizarte-eskakizunei EBko nekazaritzak ematen dien erantzuna hobetzea, bereziki elikagai seguru, nutritibo eta iraunkorren inguruko kezka, bai eta animalien ongizatearen ingurukoa ere.

  • Zeharkako helburua

    Nekazaritza eta landa-eremuak modernizatzea, nekazaritza- eta landa-eremuetako jakintza, berrikuntza eta digitalizazioa sustatuz.

Espainiako NPBren Plan Estrategikoa 2023-2027

Espainian, Espainiako NPBren 2023-2027 Plan Estrategikoa (PEPAC) da NPBk Espainian dituen neurrien aplikazioaren koherentzia bermatzeko tresna, gure herrialdearen berezko berezitasun sektorial eta erregionaletara egokituz.

Planak hiru jarduketa-mota nagusi ditu:

  1. Zuzeneko laguntzak: zuzeneko ordainketak nekazaritza-sektoreko profesionalei zuzenean ordaindutako ordainketak dira, jarduera ekonomikoak garatzeko finantzaketa nahikoa duen segurtasun-sarea emateko. Errenta-laguntzak, nekazaritza-lurren zaintza eta ingurumen-arauak, elikagaien segurtasuna eta animalien ongizatea bermatzeko. Horrela, EB osoan nekazaritza-jarduerari eutsiko zaiola bermatuko da.
  2. Esku-hartze sektorialak: Ekoizpen-sektore jakin batzuetan esku hartzea, programa sektorialen bidez, bereziki sektore hauetan: baratzezaintza eta frutagintza (programa eragileak), mahastizaintza eta ardogintza (Mahastizaintza eta ardogintza sektoreko esku-hartzea) eta erlezaintza (Erlezaintza Esku-hartze Nazionala). Programa horiek sektore bakoitzaren beharrak kontuan hartuta definitzen dira, eta hainbat alderdi har ditzakete barnean: produktuen sustapena, berrikuntza, inbertsioak, izurriteen eta gaixotasunen aurkako borroka edo ingurumen- eta klima-inpaktua murriztea.
  3. Landa-garapeneko esku-hartzeak: Europako azaleraren erdia, batez ere, landa-eremuak dira, eta EBko biztanleen %20 inguru bizi dira bertan. Horietako gehienak, gainera, EBko eskualde ahulenen artean daude. Landa-garapeneko politika oso tresna garrantzitsua da landa-eremuen eta nekazaritzaren garapena bultzatzeko. EBko neurriek nekazaritza-ustiategien modernizazioa errazten dute, eta, aldi berean, landa-eremuen dibertsifikazioa sustatzen dute.

Gainera, PEPACetik kanpo, beste esku-hartze eremu bat dago: merkatu-neurriak, EBko nekazaritza-merkatuetako prezioen hegazkortasun handiari aurre egiteko NPBren esparruan sortutako arauen multzoa. Nekazaritzako elikagaien sektoreari zenbait erronkari aurre egiten laguntzen diote; besteak beste, munduko lehiari, krisi ekonomiko eta finantzarioei, klima-aldaketari eta intsumoen kostuen hegakortasunari, hala nola erregaiari eta ongarriei.

NPBk Espainian 2021-2027ko aldirako duen aurrekontua 47.724 milioi eurokoa da, eta horietatik: 13.730 M€, 2014-2020ko NPBren luzapen-aldi iragankorrari dagozkionak; 32.549 M€, PEPACen ezarpenari dagozkionak; eta 1.445 M€, beste merkatu-neurri batzuei dagozkienak.

Espainiako NPBren Plan Estrategikoan (PEPAC) esku-hartzeetarako aurreikusitako gastu publiko osoa 24.177 milioi eurokoa da, FEAGA aurrekontuaren kargura, 2021-2027ko aldirako. Bestalde, landa-garapeneko esku-hartzeetarako aurreikusitako guztizko gastu publikoa 8.314,32 M€-koa da 2023tik 2027ra bitartean, eta horietatik 5.403 M€ FEADERen aurrekontuaren kargura dira. Esku-hartze sektorialei dagokienez, epealdian zehar aurreikusitako gastua 2.910 M€-koa da, eta fruta eta barazkien sektorean (1.804 M€), ardoaren sektorean (1.010 M€) eta erlezaintzaren sektorean (95 M€) banatuta dago.

PEPAC (pdf)Planaren laburpena (pdf)