Ir al contenido
Fondos europeos.

Nekazaritza Politika Bateratua

EBko nekazaritza-politika bateratuak nekazaritza- eta abeltzaintza-eragileak eta landa-eremuen garapena babesten ditu

Nekazaritza Politika Erkidea (NPB) EBren politika da, eta estatu kideetako nekazaritza-sektoreari eta landa-inguruneari zuzenduta dago batez ere, erronka eta premiei aurre egiten laguntzeko, eta, aldi berean, Batasuneko herritarrei kalitatezko elikagaiak eta eskuragarriak ematen laguntzeko.

Gaur egun, nekazaritza modernoa, lehiakorra, erresilientea eta dibertsifikatua sustatzeko balio du NPBk, ingurumen- eta klima-konpromisoak betetzen laguntzeko eta epe luzerako elikagaien segurtasuna bermatzeko. Gainera, laguntza handia ematen die nekazariei, eta arrazoizko bizi-maila ematen saiatzen da. NPBk, nekazaritzako elikagaien sistemarentzat ez ezik, kontsumitzaileentzat eta, oro har, gizartearentzat ere baditu onurak:

  1. Kontsumitzaileen eskakizunen araberako elikagai-hornidura
  2. Ingurumenaren kontserbazioa eta klima-aldaketaren aurkako borroka
  3. Landa-ingurunean biztanleria finkatzea eta enplegua sortzea
  4. Nekazaritzako elikagaien sisteman lana zuzenean eta zeharka sortzea

Gainera, NPBk Europako Itun Berdean 2030ean ezarritako helburuak lortzen lagunduko du, EBko ekonomiaren eraldaketa sustatzen dutenak, modernoa, baliabideen erabilera eraginkorra eta lehiakorra izan dadin. Horretarako, 2050ean berotegi-efektuko gas-isuri garbiak sortzeari utzi nahi zaio, hazkunde ekonomikoa baliabideen erabileratik bereizi nahi da, eta hori guztia pertsonak eta tokiak atzean gelditu gabe lortu nahi da. Beste ekimen garrantzitsu batzuei ere laguntzen die, hala nola, Granjaren Mahairako Estrategiari edo 2030eko Aniztasunari buruzko EBren Estrategiari.

Nekazaritza Politika Bateratua (NPB) estatu kideetako nekazaritza-sektoreari eta landa-inguruneari zuzendutako EBko politika da. NPBrekin nekazari eta abeltzainei beren erronka eta premiei aurre egiten laguntzen zaie, eta, aldi berean, Batasuneko herritarrei kalitatezko elikagaiak eta eskuragarriak ematen laguntzen zaie.

Nekazaritza-politika babesteko Europako funtsak

Erkidegoko araudia betez, Nekazaritzako Politika Bateratua (NPB) bi funtsen bidez finantzatzen da:

NPBren helburuekin bat etorriz, LGENFren eta NBEFren laguntzaren helburua nekazaritzaren, elikagaien eta landa-eremuen garapen iraunkorra hobetzen jarraitzea izango da, hiru helburu orokor lortzen laguntzeaz gain:

  1. nekazaritzako sektore adimenduna, lehiakorra, erresilientea eta dibertsifikatua sustatzea, epe luzera elikagaien segurtasuna bermatzeko;
  2. ingurumenaren babesa (bioaniztasuna barne) eta klimaren aldeko ekintza babestea eta indartzea; eta Batasunaren ingurumen- eta klima-helburuak lortzen laguntzea, besteak beste, Parisko Hitzarmenaren bidez hartutako konpromisoak betetzen; eta
  3. landa-eremuetako ehun sozioekonomikoa sendotzea.

Helburu orokor horiek berariazko helburu batzuen bidez lortuko dira (HE), eta horien inguruan egituratzen dira estatu kideetako NPBren plan estrategikoak:

  1. 1. HE:

    Batasun osoan errenta bideragarri bat eta nekazaritza-ustiategien erresilientzia babestea, elikagaien segurtasuna hobetzeko.

  2. 2. HE

    Merkaturako orientazioa hobetzea eta lehiakortasuna areagotzea.

  3. 3. HE

    Balio-kate-mailan nekazariek duten tokia hobetzea.

  4. 4. HE

    Klima-aldaketa arintzen eta haren ondorioetara eta energia jasangarrira egokitzen laguntzea.

  5. 0. HE:

    Garapen iraunkorra eta baliabide naturalen (ura, lurzorua eta airea, besteak beste) kudeaketa eraginkorra sustatzea.

  6. 6. HE:

    Biodibertsitatea babesten laguntzea, ekosistema-zerbitzuak sustatzea eta habitatak eta paisaiak kontserbatzea.

  7. 7. HE

    Nekazari berriak eta nekazari gazteak erakartzea eta haiei laguntza ematea, eta landa-inguruneetan enpresa-garapen iraunkorra sustatzea.

  8. 8. HE

    Landa-eremuak laneratzea, haztea, gizarteratzea eta haien toki-garapena sustatzea, baita bioekonomia eta basogintza iraunkorra ere.

  9. 9. HE

    Elikadura eta osasuna direla-eta gizarteak dituen eskakizunei EBko nekazaritzak ematen dien erantzuna hobetzea, batez ere, elikadura-produktu seguruak, nutritiboak eta iraunkorrak nahi ditugulako, eta animalien ongizateari dagokionez.

  • Zeharkako helburua

    Nekazaritza eta landa-eremuak modernizatzea, nekazaritza- eta landa-eremuen ezagutza, berrikuntza eta digitalizazioa sustatuz.

Espainiako NPBren Plan Estrategikoa (2023-2027)

Espainian, Espainiako NPBren 2023-2027 aldirako Plan Estrategikoa (PEPAC) tresna egokia da NPBren neurriak Espainian modu koherentean aplikatzen direla bermatzeko, gure herrialdearen berezitasun sektorial eta erregionaletara egokituta.

Planak hiru jarduera\_mota nagusi ditu:

  1. Zuzeneko laguntzak: zuzeneko ordainketak nekazaritza-sektoreko profesionalei zuzenean ordaindutako ordainketak dira, beren jarduera ekonomikoak garatzeko finantzaketa nahikoa duen segurtasun-sare bat emateko. Errentarako laguntzak emanez, nekazaritzako lurrak zainduko direla eta ingurumenari, elikagaien segurtasunari eta animalien ongizateari buruzko arauak beteko direla bermatzeko. Horrela, Europar Batasun osoan nekazaritza-jarduerari eutsiko zaiola bermatuko da.
  2. Esku-hartze sektorialak: Zenbait produkzio-sektoretan esku hartzea, programa sektorialen bidez; zehazki, sektore hauetan: barazkiak eta frutak (programa eragileak), mahastizaintza eta ardogintza (mahastizaintza eta ardogintza arloko esku-hartzea) eta erlezaintza (Erlezaintza arloko esku-hartze nazionala). Programa horiek sektore bakoitzaren beharrak kontuan hartuta definitzen dira , eta alderdi ugari har ditzakete: produktuen sustapena, berrikuntza, inbertsioak, izurriteen eta gaixotasunen aurkako borroka, eta ingurumen- eta klima-inpaktuaren murrizketa.
  3. Landa-garapeneko esku-hartzeak:Europako azaleraren erdia landaguneak dira batez ere, eta EBko biztanleriaren %20 inguru bizi da horietan. Horietako gehienak, gainera, EBko eskualde behartsuenen artean daude. Landa-garapeneko politika oso tresna garrantzitsua da landa-eremuen eta nekazaritzaren garapenari laguntzeko. EBren neurriek nekazaritza-ustiategien modernizazioa errazten dute, eta, aldi berean, landa-eremuen dibertsifikazioa sustatzen dute.

Gainera, KEHPtik kanpo, bada beste esku-hartze eremu bat: EBko nekazaritzako merkatuetako prezioen hegazkortasun handia indargabetzeko NPBren esparruan sortutako arau multzoan s(e)n agertzen diren merkatuko medidak. Nekazaritzako elikagaien sektoreari hainbat erronkari aurre egiten laguntzen diote: munduko lehia, ekonomia- eta finantza-krisiak, klima-aldaketa, eta sargaien kostuen aldakortasuna, hala nola erregaiarena eta ongarriena.

NPBk 47.724 M€ izango ditu Espainian 2021-2027ko aldirako. Horietatik: 13.730 M€, 2014-2020ko NPBren luzapen-aldi iragankorrari dagozkionak; 32.549 M€, PEPACen inplementazioari dagozkionak; eta 1.445 M€, merkatuko beste neurri batzuei dagozkienak.

Espainiako NPBaren Plan Estrategikoa (PEPAC) dela-eta, 24.177 M€ gastu publikoa aurreikusi da, guztira, NBBEFren 2021-2027ko ekitaldiko aurrekontuaren kontura zuzeneko laguntzak emateko. Bestalde, landa-garapeneko esku-hartzeak egiteko gastu publikoa, guztira, 8.314,32 milioi eurokoa izango da 2023tik 2027ra. Kopuru horretatik, 5.403 milioi € FEADERen aurrekontuaren kontura izango dira. Esku-hartze sektorialak direla eta, denbora-tarte horretan egitea aurreikusten den gastua 2.910 M€ da, honela banatuta: fruta- eta barazki-sektorea (1.804 M€), ardo-sektorea (1.010 M€) eta erle-sektorea (95 M€).

PEPAC (pdf)Planaren laburpena (pdf)